Παρασκευή 14 Ιανουαρίου 2011

ΡΗΞΗ ΠΡΟΣΘΙΟΥ ΧΙΑΣΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ

Το γόνατο είναι η άρθρωση που σηκώνει το μεγαλύτερο φορτίο ,το βάρος του σώματός μας, πολλαπλασιαζόμενο ανάλογα όσο κινούμαστε με μεγαλύτερη ταχύτητα.
Η άρθρωση του γόνατος αποτελείται και περιβάλλεται από οστά,χόνδρους.συνδέσμους ,τένοντες,μύες και τον αρθρικό θύλακο της άρθρωσης η ανασκόπηση των οποίων δεν αφορά το παρόν ποστ.

Τα βασικά στοιχεία που θα αναφερθούν εδώ είναι το μηριαίο οστό με τους μηριαίους κονδύλους (τα δύο επάρματα εκατέρωθεν στο κάτω άκρο του μηριαίου οστού) ,η κνήμη με το κνημιαίο πλατό(η ανώτερη επιφάνεια της κνήμης) , οι κνημιαίοι κόνδυλοι(τα δύο επάρματα εκατέρωθεν στο άνω άκρο της κνήμης), και ο πρόσθιος και ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος.
Ο κύριος στατικός περιορισμός στην μετάθεση μηρού-κνήμης είναι οι χιαστοί σύνδεσμου.
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος εκτείνεται από το πρόσθιο μεσογλήνιο βόθρο (μεσοκονδύλιο βόθρο)της κνήμης στον έξω μηριαίο κόνδυλο ,αφού χιαστεί με τον οπίσθιο χιαστό, που εκτείνεται από τον οπίσθιο μεσογλήνιο(μεσοκονδύλιο) βόθρο της κνήμης στον έσω μηριαίο κόνδυλο.

Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος προστατεύει από την προώθηση του κνημιαίου πλατό σε σχέση με το μηριαίο οστό και βοηθάει στον έλεγχο της στροφικής κίνησης του γόνατος.Οι συνδεσμικές ίνες του χωρίζονται σε δύο δεσμίδες α)την έσω πρόσθια δεσμίδα που τεντώνειστην κάμψη του γόνατος και την μεγαλύτερη οπισθοπλάγια δεσμίδα που τεντώνει στην έκταση του γόνατος.

Η ρήξη του πρόσθιου χιαστού μπορεί να συμβεί στα αθλήματα( όταν γίνονται είτε επαγγελματικά είτε ερασιτεχνικά)όπως το σκί,το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ ή στην καθημερινότητα και σε εργατικά ατυχήματα ,από ξαφνική έσω στροφή σε κεκαμμένο γόνατο,επιβράδυνση με σύσπαση του τετρακεφάλου σε συνδυασμό με άσκηση δύναμης εξω στροφής-ραιβότητας σε γόνατο σε κάμψη,απευθείας πρόσκρουση του γόνατος ή κακή επαναφορά μετά από αναπήδηση με υπερέκταση του γόνατος .
Οι γυναίκες που αθλούνται(ειδικά σε ομάδες μπάσκετ) παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευπάθεια
κι αυτό μολονότι επηρεάζεται απο τις ορμονικές διαφορές και την διαφορετική μυική και οστική κατασκευή στις γυναίκες(πχ ευρύτερη λεκάνη,μικρότερη μυική ισχύ)δεν έχει αποδοθεί οριστικά πού οφείλεται.
Είναι σπάνιο να έχει συμβεί μόνο ρήξη χιαστού συνδέσμου χωρίς συμμετοχή στη βλάβη και άλλων δομών της άρθρωσης του γόνατος λόγο του στενού χωροταξικά και λειτουργικά συσχετισμού τους.
Η θεραπεία είναι συνήθως χειρουργική με χρήση συχνά αυτομοσχεύματος (πχ απο τον επιγονατιδικό τένοντα),αλλομοσχεύματος ή τεχνικού μοσχεύματος(ειδικά σε πολυτραυματία ).Το αν θα γίνει χειρουργείο εξαρτάται από τη βαρύτητα της βλάβης,εαν συνυπάρχουν κι άλλες βλάβες, από τον τρόπο ζωής του ασθενούς(αθλητής ή καθηστική ζωή)και από τη βούληση του ασθενούς.Υπάρχουν άτομα με όχι βαριές βλάβες που μετά απο επιθετική συντηρητική αντιμετώπιση με ένα καλά καταστρωμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας και χρόνο μπόρεσαν να επιστρέψουν σε αθλητικές δραστηριότητες .
Συχνά η χειρουργική ανακατασκευή είναι απαραίτητη, δεν μπορεί να γίνει,όμως, πριν περάσει μήνας από την κάκωση για το κίνδυνο εμφάνισης ίνωσης στην άρθρωση και περιορισμό της κίνησης μετά το χειρουργείο.
Εντελώς απαραίτητη είναι η φυσικοθεραπεία και πριν το χειρουργείο ώστε να ετοιμαστούν οι δομές της άρθρωσης να δεχτούν το μόσχευμα ούσες σε ικανοποιητική κατάσταση και να αποφευχθεί η πιθανότητα περιορισμού του εύρους κίνησης μετεγχειρητικά από ινώσεις στην άρθρωση .
Το πρόγραμμα αποκατάστασης και φυσικοθεραπείας είναι ανάλογο με την κάθε περίπτωση και λόγω της διαφορετικής βλάβης ,αλλά και των διαφορετικών συνοδών προβλημάτων υγείας που προυπήρχαν,της διαφορετικής ανατομικής κατασκευής και ψυχοσύνθεσης του κάθε ασθενούς,αλλά και των προσδοκιών του για την μετέπειτα ζωή του.
Σε αδρές γραμμές ασχολούμαστε με τον έλεγχο του πόνου με παυσίπονα και αναλγητικά φυσικοθεραπευτικά μέσα,την αντιμετώπιση του οιδήματος με πάγο,συμπίεση , ανύψωση του άκρου και αναρρόφηση τυχόν αίμαρθρου, ανάπαυση καιελεγχόμενη θεραπευτική βάδιση με βακτηρίες για ελαττωμένη φόρτιση της άρθρωσης.
Λίγες μέρες μετά τον τραυματισμό πρέπει να ξεκινήσουν και ασκήσεις εύρους κίνησης στα όρια του πόνου,την δε πρώτη εβδομάδα μετά το χειρουργείο καλό είναι να έχουμε επιτύχει 0 μοιρες έκταση και 90 κάμψη,όπως και η κινητοποιήση της επιγονατίδας μαζί με των υπολοίπων μαλακών μορίων.Αμέσως ξεκινάμε και την μυική ενδυνάμωση των μυών όλου του σώματος για να μην έχουμε μεγάλες απώλειες απο την ακινησία και ιδιαίτερα των μυών του γόνατος,κυρίως των οπίσθιων μηριαίων για να βοηθηθεί η σταθεροποίηση της κνήμης που ελλείπει λόγω της βλάβης του πρόσθιου χιαστού και του τετρακεφάλου ,αρχικά  με ηλεκτρoθεραπεία ή ίισομετρικά(χωρίς κίνηση του γόνατος) αργότερα ενεργητικά και τέλος με καθίσματα τελικού εύρους κίνησης για να αποφευχθεί ο επιγονατιδομηριαίος πόνος.
Ένας κηδεμόνας που θα περιορίζει την υπερέκταση και τη στροφή του γόνατος πρέπει να φοριέται μόλις η περίμετρος του μηρού πλησιάζει το 80% του υγιούς ή αν δε γίνει χειρουργείο νωρίτερα.
Σημαντική είναι και η καρδιοαναπνευστική άσκηση,πχ με στατικό ποδήλατο χωρίς αντίσταση ώστε ο ασθενής να διατηρήσει μια καλή φυσική κατάσταση ,οι ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας ,ευκινησίας και λειτουργικής επανεκπαίδευσης του σώματος του αθλητή κυρίως στις κινήσεις του αθλήματός του.
Δεν είναι αμελητέα και η ψυχολογική υποστήριξη που θα βοηθήσει το άτομο να ανταπεξέλθει στον πόνο,την πρόσκαιρη αλλαγή των δραστηριοτήτων του,την ανασφάλεια οτι δεν θα επανέλθει στις ικανότητές του και να άκολουθήσει σωστά και υπεύθυνα το πρόγραμμα αποκατάστασης του για να έχει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
Ένα πρόγραμμα αποκατάστασης ρήξης πρόσθιου χιαστού διαρκεί μήνες και ανάλογα με τη βαρύτητα της βλάβης και το κίνητρο του ασθενούς και τον χρόνο που θα αφιερώσει σε αυτό μπορεί να διαρκέσει χονδρικά απο 6 εως 16 μήνες.Η καλή εξέλιξη θα προκύψει από την καλή συνεργασία του ορθοπεδικού που θα διεξάγει την εγχείρηση, του φυσιάτρου που θα καταστρώσει το πρόγραμμα αποκατάστασης και του φυσικοθεραπευτή μεταξύ τους και με τον ασθενή .

Δεν υπάρχουν σχόλια: